Законлылыҡ һәм хоҡуҡ һағында

Бөгөн илебеҙ, шул иҫәптән районыбыҙ прокуратураһы хеҙмәткәрҙәре үҙҙәренең һөнәри байрамын билдәләй. Тарихы 1722 йылдың 12 ғинуарында батша Пётр I указына ярашлы Сенатта генерал-прокурор посы булдырылыуы менән бәйле.
Прокуратураны булдырғанда Пётр I уға «эштәрҙәге тәртипһеҙлек, ғәҙелһеҙлек, ришүәтселек һәм законһыҙлыҡ арҡаһында килеп сыҡҡан яуызлыҡты юҡ итеү йәки көсһөҙләндереү» бурысын ҡуя.

Сенаттың беренсе генерал-прокуроры итеп император граф Павел Иванович Ягужинскийҙы тәғәйенләй. Сенаторҙарҙы генерал-прокурор менән таныштырып, Пётр I: «Бына минең күҙем, уның аша барыһын да күрермен», ти.
СССР тарҡалғандан һуң, 1992 йылдың ғинуарында, «Рәсәй Федерацияһы прокуратураһы тураһында» яңы федераль закон ҡабул ителә. Артабан 1993 йылда ҡабул ителгән Рәсәй Федерацияһы Конституцияһының 129-сы статьяһында прокуратура органдары системаһының берҙәмлеге һәм үҙәкләшеүе принцибы нығытыла.

Закондарға үҙгәрештәр индереү һөҙөмтәһендә Рәсәй Федерацияһы прокуратураһы властың бер тармағына ла инмәгән үҙаллы дәүләт органына структур һәм функциональ яҡтан тулыһынса формалаша.
Ҡабул ителгән Законда граждандарҙың закондарҙы үтәүен күҙәтеү бөтөрөлә, прокуратураның хужалыҡ эшмәкәрлегенә ҡыҫылыуын тыйыу билдәләнә, прокурор күҙәтеүенең йөкмәткеһе бөтөнләй икенсе була. Кеше һәм граждандың хоҡуҡтарын һәм азатлыҡтарын күҙәтеү өҫтөнлөгө раҫлана һәм эҙмә-эҙлекле тормошҡа ашырыла.

Бөгөн прокурорҙарға яңы талаптар һәм тағы ла ҡатмарлыраҡ бурыстар ҡуйыла. Масштаблы реформалар, милли проекттарҙы тормошҡа ашырыу прокуратураның хоҡуҡ һаҡлау һәм хоҡуҡ һаҡлау потенциалы демократик хоҡуҡи дәүләтте үҫтереүгә булышлыҡ итһен өсөн прокурор күҙәтеүенең яңы сифатын талап итә.
Прокуратура органдары эшмәкәрлегенең өҫтөнлөклө йүнәлештәре иҫәбендә енәйәтселеккә һәм коррупцияға ҡаршы көрәш, граждандарҙың хоҡуҡтарын һәм законлы мәнфәғәттәрен яҡлау, илдең хоҡуҡи киңлегенең берҙәмлеген тәьмин итеү ҡала.
Әлеге ваҡытта прокуратура органдары бөтә кимәлдәге вәкиллекле һәм башҡарма власть органдарына хоҡуҡ ҡулланыу практикаһында барлыҡҡа килгән законлылыҡ торошо тураһында ваҡытында мәғлүмәт биреүгә ҙур әһәмиәт бирә.
Тап ошонда прокуратура эшмәкәрлегенең төп йүнәлеше күренә, граждандарҙың именлеге һәм хоҡуҡи яҡланыуы, дәүләт именлеге һәм мәнфәғәттәре күп осраҡта унан тора.

Мәҫәлән, 2024 йылдың йомғаҡтары буйынса район прокуратураһы закон талаптарын боҙоуҙың 1280 осрағын асыҡлаған. Закон талаптарын боҙоу факттары буйынса 123 протест һәм 276 күрһәтмә индерелгән, судтарға 2 миллион һумлыҡ дөйөм суммаға 60 дәғүә ғаризаһы ебәрелгән, прокурор ҡарары буйынса 90 кеше административ яуаплылыҡҡа тарттырылған, дөйөм күҙәтеү тикшереүҙәре һөҙөмтәләре буйынса 2 енәйәт эше ҡуҙғатылған, шуларҙың береһе коррупция йүнәлешендәге енәйәт эше, 6 кешегә иҫкәртмә иғлан ителгән. Прокуратураның был акттары буйынса бындай боҙоуҙарҙы бөтөрөү һәм булдырмау өсөн тулы саралар күрелә. Шул уҡ ваҡытта дәүләт, муниципаль хеҙмәт һәм коррупцияға ҡаршы көрәш тураһындағы ҡануниәтте үтәүгә, терроризмға ҡаршы көрәш һәм экстремизмға ҡаршы көрәш тураһындағы закондарҙың үтәлешен күҙәтеүгә, урындағы үҙидара органдарының норматив-хоҡуҡи акттарының законлылығын күҙәтеүгә айырыуса иғтибар йүнәлтелде.
Законға хеҙмәт итеү юғары профессионализм, яуаплылыҡ, гуманизм талап итә. Маҡсатлы эш һөҙөмтәләре прокуратура органдарының нигеҙен квалификациялы, эшкә һәләтле һәм үҙ эшенә тоғро хеҙмәткәрҙәр тәшкил итеүен күрһәтә.
Бөтә хеҙмәткәрҙәрҙең намыҫлы эшләүе арҡаһында район прокуратураһы Башҡортостан прокуратураһы системаһында лайыҡлы урын биләй. Һуңғы йылдарҙа яңыртылған район прокуратураһының оператив составы йәш, перспективалы, грамоталы һәм үҙ эшенә тоғро хеҙмәткәрҙәрҙән тора. Беҙҙең һөнәр сыҙамлыҡ, сабырлыҡ, принципиаллек һәм кешеләргә ҡарата һәр ваҡыт ихтирамлы мөнәсәбәт талап итә.

Хөрмәтле коллегалар! Хөрмәтле прокуратура органдары ветерандары!
Һөнәри байрамы – Рәсәй федерацияһы прокуратураһы хеҙмәткәрҙәре Көнө менән бәйле район прокуратураһының бөтә хеҙмәткәрҙәренә законлылыҡты нығытыу буйынса көсөргәнешле һәм фиҙаҡәр хеҙмәте, уларҙың ғаиләләренә ярҙамдары һәм аңлауҙары өсөн рәхмәт белдерәм.
Прокуратураның ғәмәлдәге хеҙмәткәрҙәренә генә түгел, законлылыҡты һәм хоҡуҡ тәртибен яҡлау эшенә ҙур өлөш индергән ветерандарға ла рәхмәт белдереүҙе кәрәк тип иҫәпләйем, улар үҙҙәренең бай тәжрибәһен хеҙмәткәрҙәрҙең яңы быуынына тапшырҙы.
Прокуратура хеҙмәткәрҙәрен һәм уларҙың ғаилә ағзаларын, ветерандарҙы һөнәри байрамыбыҙ менән ҡотлайым һәм артабан да хеҙмәттә уңыштар, тыныслыҡ, оптимизм, ныҡлы һаулыҡ һәм бәхет теләйем!

Галина Садыҡова,
Хәйбулла районы прокуроры, юстицияның өлкән советнигы.